Om je sociale doelen te halen, is er soms extra geld nodig voor je sociale onderneming. Bijvoorbeeld om te groeien en zo meer impact te kunnen maken. Of er is kapitaal nodig voor de start van je sociale onderneming. Maar hoe kom je aan dit kapitaal? En waar letten financiers op? In dit artikel neem ik je mee in de stappen die je moet zetten om financiering aan te trekken. En ik deel praktische tips die de kans op succes aanzienlijk verhogen.
Wat is een sociale onderneming?
Allereerst is het van belang vast te stellen wat een sociale onderneming nu eigenlijk is. Een sociale onderneming onderneemt vanuit een maatschappelijke missie (impact first). Geld verdienen is geen hoofddoel maar een middel om de wereld een beetje beter te maken. Denk bijvoorbeeld aan bedrijven die mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werk bieden, hergebruik van materialen, kringloopwinkels of duurzame productie. Gelukkig zie je de laatste tijd steeds meer sociale ondernemingen ontstaan. Meer informatie over wat een sociale onderneming precies is en voorbeelden vind je op de website van social enterprise.nl
Verschil met een ‘gewoon’ bedrijf
Hoewel een sociale onderneming geld verdienen niet als doel heeft, moet er wel voldoende winst gemaakt worden om natuurlijk aan de verplichtingen te kunnen voldoen. Zoals bijvoorbeeld betaling aan leveranciers, salarissen en huur. Ook moeten er voldoende middelen zijn om te investeren in bijvoorbeeld productontwikkeling, marketing en productiemiddelen. En tenslotte moet je als sociale ondernemer ook voldoende inkomen om van te leven uit het bedrijf kunnen halen. Kortom: de winst hoeft niet maximaal te zijn, maar de financiële basis moet voldoende zijn om de continuïteit te waarborgen en je sociale doelen te kunnen halen.
Stel, je hebt als sociale onderneming geld nodig. Bijvoorbeeld om verder door te groeien of een bedrijf te starten. Hoe pak je dit dan aan? Onderstaande stappen helpen je op weg.
Stel je investerings behoefte vast
Zorg dat je investering vooraf volledig duidelijk en compleet is. Vraag bij bijvoorbeeld een investering in apparatuur offertes op bij leveranciers. Of zorg bij een investering in werkkapitaal voor een goede liquiditeitsbegroting. Hierdoor kun je een goede inschatting maken van je maximale financieringsbehoefte. En neem bijvoorbeeld 10% extra op in je investering als onvoorzien.
Bepaal je financieringsbehoefte
Als je weet hoeveel geld je nodig hebt, moet je bepalen hoeveel je hiervan gaat financieren. Hoewel je als sociale ondernemer mooie maatschappelijke doelen nastreeft, wil een financier vrijwel altijd dat jij als ondernemer ook risico loopt. Dus hoeveel geld of middelen kun je zelf inbrengen? Als deze middelen niet voorhanden zijn, zijn hier soms ook andere manieren voor. Meer hierover bij ‘financiers zoeken’.
Telefonisch overleggen over jouw situatie?
Maak een goed plan
De meeste financiers willen een plan ontvangen om te beoordelen of ze financiering aan je bedrijf willen verstrekken. Maar hoe ziet zo’n financieringsplan er uit? Aan de hand van onderstaande 5 pijlers kun je je plan maken. Hierdoor weet je zeker dat alle belangrijke onderdelen er in staan.
1. De ondernemer
Leg uit welke opleiding en ervaring je hebt en hoe dit aansluit bij je bedrijfsactiviteiten. Wat zijn je sterke punten en wat zijn je zwakke punten? Welke maatregelen neem je om je zwakke punten te verbeteren? Veel ondernemers zijn bijvoorbeeld minder goed in administratie. Geef dit dan aan in je plan en vertel dat je een goede boekhouder of accountant hebt waarmee je maandelijks de resultaten bespreekt. (Zowiezo goed om te doen!). Vertel ook wat over je gezinssituatie en inkomen van je eventuele partner.
TIP
“Sluit de meest recente aangifte inkomstenbelasting bij zodat een financier een goed inzicht heeft in je financiële privé situatie. Uiteindelijk willen ze dit toch weten…..”
2. De onderneming
In dit onderdeel leg je uit wat de activiteiten van je bedrijf zijn. Onderdelen die hier niet mogen ontbreken zijn:
- Welke maatschappelijke missie heb je?
- Maak de impact die je maakt zo concreet mogelijk in termen van bijvoorbeeld besparing of aantal arbeidsplaatsen.
- Hoe ziet de markt eruit en wat zijn branche ontwikkelingen die belangrijk zijn voor jouw bedrijf? Wie zijn je concurrenten en wat is je onderscheidend vermogen?
- Wie zijn je klanten en leveranciers? Ben je afhankelijk van één of enkele klanten en leveranciers of kun je makkelijk switchen?
- Hoe is je bedrijf intern georganiseerd?
3. Investering en financiering
Geef concreet aan hoeveel geld je waar voor nodig hebt zoals aangegeven bij het bepalen van de financieringsbehoefte. Hoeveel vraag je hiervan aan een financier?
4. Resultaat en cash-flow
In dit onderdeel geef je een overzicht van de resultaten van de afgelopen drie jaar. Licht hier opvallende zaken toe. Zoals bijvoorbeeld grote stijgingen of dalingen in omzet, brutowinst of bepaalde kosten. Daarnaast geef je een prognose van het resultaat voor de komende drie jaar. Geef hierbij de uitgangspunten weer die je hebt gehanteerd. Bijvoorbeeld een jaarlijkse omzetgroei van x% en onderbouw dit. Besteed ook aandacht aan het effect van de investering die je gaat doen op het resultaat. Een startend bedrijf kan natuurlijk geen historische resultaten laten zien. De onderbouwing van de prognose is dan dus nog belangrijker!
Daarnaast toon je aan dat je aan je verplichtingen kunt voldoen door inzage te geven in je cash-flow. Het verschil tussen resultaat en cash-flow zijn de non-cahs items. Dit betreft meestal alleen de afschrijvingen. Dit zijn immers wel kosten maar geen uitgaven. Door deze bij het resultaat op te tellen, bepaal je de cash-flow. Is deze voldoende voor de rente en aflossing? In onderstaand voorbeeld wordt een 5 jarige lening van EUR 100.000 gevraagd met een rente van 7%.
Na aftrek van financieringslasten is er een ‘overschot’ van EUR 38.000 en zijn de lasten in principe betaalbaar. In principe want als de onderneming nog extra investeringen gaat doen, moet hier ook nog rekening mee worden gehouden. Denk bijvoorbeeld aan extra voorraden of debiteuren die toe nemen. En het kan zijn dat je over een heel jaar voldoende middelen hebt, maar dat dit, bijvoorbeeld door een seizoenspatroon, in sommige perioden onvoldoende is. Dit moet dan blijken uit je liquiditeitsbegroting waar je op maandbasis je liquiditeitspositie laat zien. Waar een goede liquiditeitsbegroting aan moet voldoen, ga ik in een aparte blog later op in.
TIP
“Maak meerdere scenario’s: een managementcase (zoals je verwacht dat het zal gaan), een worst case (als er tegenvallers zijn) en een best case (als er meevallers zijn).”
5. Balans en vermogen
Je balans laat zien hoe je bezittingen (activa) zijn gefinancierd (passiva). Het eerste wat een financier wil weten is hoe de balansverhoudingen eruit zien. Welk deel is vreemd vermogen? zoals bijvoorbeeld crediteuren, belastingen en kredieten (kort vreemd vermogen) en mogelijke leningen (lang vreemd vermogen). En welk deel is eigen vermogen? De solvabiliteit geeft de verhouding tussen het eigen vermogen en het balanstotaal aan. Een algemene norm is een solvabiliteit van 30%. Het is van belang dat je de solvabiliteit na investering weergeeft. Dit kan in een prognosebalans waarin je de investering, de financiering en de eigen inbreng verwerkt.
Geef een toelichting op bijzondere posten. Denk bijvoorbeeld aan eventuele deelnemingen in andere bedrijven, uitgeleende gelden, schuld aan of van prive en belastingen. En zijn er misschien stille reserves? Dan ligt de marktwaardede van een bepaald actief (bijvoorbeeld een pand) boven de boekwaarde op de balans.
TIP
“Zorg voor zo recent mogelijke cijfers in je aanvraag zodat een financier een goed beeld krijgt van de actuele situatie.”
Financiers zoeken
Nu je je financieringsplan klaar hebt, ga je bepalen bij welke financiers je het plan gaat voorleggen. Grofweg zijn er twee vormen van financieren: met vreemd vermogen en eigen vermogen.
Eigen vermogen
Naast geld dat je zelf inbrengt, kun je ook investeerders zoeken die een aandeel in je bedrijf nemen. Dit kunnen bijvoorbeeld investeringsmaatschappijen zijn of particuliere investeerders. Dit betekent dat zij mede eigenaar van je onderneming worden. Dit is niet iets wat je zomaar doet. Want je bedrijf moet gewaardeerd worden en de eigendomsverhoudingen en zeggenschap moeten worden bepaald. Het voordeel is dat zij vaak ervaring en een netwerk kunnen inbrengen. Als er sprake is van veel risico, is deze vorm van financiering soms noodzakelijk. Het risico neemt toe, naarmate de onzekerheid groter is. Dan kun je denken aan zaken als: hoe zeker is het dat de benodigde omzet en winst gerealiseerd wordt. Kan de onderneming voldoende geld verdienen om aan de verplichtingen te voldoen? Of er is een product of innovatie die nog ontwikkeld moet worden waarvoor geld nodig is.
Een bijzondere vorm voor sociale ondernemingen is de donatie. Er zijn sommige fondsen die als je bepaalde sociale doelen nastreeft, donaties verstrekken. In feite is dit ook een vorm van eigen vermogen omdat hier verder geen verplichtingen tegenover staan.
Vreemd vermogen
Onderstaand noem ik de meest voorkomende verstrekkers van vreemd vermogen:
Banken
Hier denk je waarschijnlijk het eerste aan bij vreemd vermogen. Banken zijn inderdaad de grootste verstrekkers van leningen en kredieten. Ze willen meestal weinig risico lopen waardoor de rentetarieven vaak het meest gunstig zijn.
Leasemaatschappijen
Dit zijn ‘object financiers’ die bepaalde apparatuur, voertuigen of andere bedrijfsmiddelen financieren.
‘Alternatieve’ financiers
De laatste jaren zijn er een groot aantal verstrekkers bijgekomen die niet zelf over een bankvergunning beschikken maar geld van derden aantrekken en dit uitlenen. Vaak op een snelle en innovatieve manier. Bijvoorbeeld door geautomatiseerde kredietbeoordeling aan de hand van banktransacties. Deze ‘fintechs’ nemen vaak wat meer risico dan banken.
Fondsen
Er zijn ook een groot aantal fondsen die financiering verstrekken. Hierbij kun je denken aan fondsen van provincies of gemeenten die hiermee bepaalde sectoren of innovaties willen stimuleren. Maar er zijn ook marktpartijen die leningen verstrekken gericht op sociale ondernemingen. De risicobereidheid verschilt sterk per partij. Sommige fondsen willen meer risico nemen door een achtergestelde lening te verstrekken. Dit betekent dat mocht het mis gaan eerst de andere financiers worden afgelost en zij pas daarna. Een achtergestelde lening wordt daarom meestal ook als eigen vermogen beschouwd. Maar let op: er moet in tegenstelling tot aandelenkapitaal wel rente en aflossing worden betaald.
Crowdfunding
Er zijn diverse platforms in Nederland waarbij je als individuele investeerder kleinere bedragen tegen een rentevergoeding in bedrijven kunt investeren. Door de spreiding van investeerders, kan het risico vaak wat hoger liggen. Voor sociale ondernemingen is dit vaak een geschikte vorm omdat de ‘crowd’ sociale ondernemingen vaak sympathiek vindt en men hieraan een bijdrage wil leveren.
Soms kunnen ook meerdere financiers geld verstrekken. De financieringen worden dan gestapeld. Bijvoorbeeld een achtergestelde lening van een fonds in combinatie met een banklening.
TIP
“Hoewel je als sociale onderneming een maatschappelijke missie hebt, moet je als je financiering zoekt, wel gewoon aantonen dat je een levensvatbaar bedrijf hebt. Een financier moet er immers van overtuigd zijn dat het uitgeleende geld terug betaald wordt. En dat wil je zelf immers ook!”
Extra tips
Wil je nog meer tips? Lees dan: 5 tips om financiering te krijgen voor je social impact bedrijf of project